Türk modernleşme tarihinin ana temasını okumak istediğimizde karşımıza şöyle bir faaliyet tablosu çıkar: Dünyayı anlamak, yeni gelişmeleri an be an takip etmek ve bunu halka en uygun şekilde anlatıp yönetim sistemini bu yolla etkilemek. 

20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Rusya etkisindeki coğrafyalarda yaşayan Türk ve Müslüman halkların da aynen Türk modernleşmesinde olduğu gibi, dünyada olup biteni takip ederek şuurlu bir halk tabakası oluşturma çabası malumumuzdur.

Esaretin aslında herhangi bir devletin boyunduruğunda değil, cehaletin boyunduruğunda yaşamak olduğunu anlatan İsmail Gaspıralı gibi fikir önderleri sayesinde Doğu toplumları da bilginin önemini kavramış ve muazzam bir basın – yayın hamlesi başlatmıştır.

Bugün de aynen o dönemlere benzer güzel çalışmalar yapılıyor. Bunlardan biri olan ve Bakü’de 2006 yılında kurulan Türkistan Gazetesi İsmail Gaspıralı’nın “Dilde, fikirde, işte birlik” sözünden hareketle, Türk dünyasının nabzını tutmaya devam ediyor. Benim de vaktiyle bizzat içinde bulunduğum Türkistan Gazetesi, aslında gazeteden ziyade bir ilim ocağı olarak varlığını sürdürüyor. Çizgisini İsmail Gaspıralı, Mehmet Emin Resulzade, Nuri Paşa ve Ebulfez Elçibey’den alan bu ilim ocağı sadece yayın kurumu olarak değil, Türk dünyasının her yönüyle takip edildiği bir merkez olarak çalışmalarına devam ediyor.

Türkiye ve Azerbaycan için önemli bir isim olan sevgili Araz Aslanlı’nın tavsiyesiyle 2007 yılında tanıştığım Türkistan Gazetesi’nde üç yıla yakın bir süre yazarlık yaptım. Genel yayın yönetmeni Aqil Camal, her türlü zorluğa rağmen bu ocağın ayakta durması, bu gazetenin yayınlanması için mücadelelerini sürdürüyor. Türkiye’de olduğu gibi Azerbaycan’da da yayıncılık zor iştir, büyük emek ister ve hatta emeğin kaynağı fedakârlıktır. Araz bey ve Aqil bey gibi fedakar insanların gönül birlikteliğiyle sürdürdüğü çalışmalar farklı girişimlerin doğmasına da sebep olmuştur. Hatta ben ve arkadaşlarımın Bakü’de Enver Paşa Dergisi’ni çıkarmaya başladığımız zaman dilimi, Türkistan Gazetesi’yle tanıştığım zamanlara rastlar. Türkistan ocağı derdi olanın dertleşeceği, yardım isteyenin yardım bulacağı ve ortak çalışmalarda yer almak isteyenin buna fazlasıyla kavuşacağı bir yer olma özelliğini koruyor. Bu, hükümetlerin gerçekleştirmesi gereken o büyük yapının küçük bir örneği olarak gösterilebilir. Bugün Avrupa Birliği Bakanlığı’na sahip olan Türkiye’nin Türkistan ocağı gibi bir resmi yapıya sahip olduğunu düşünmek bile heyecan veriyor. Bunun aynısı Azerbaycan için de geçerlidir.

Maalesef Türk ülkeleri için ortak öneme sahip meseleler üzerinde çalışmalar yapan yayın organı oldukça az. Bir İsrail haber sitesinde dünyadaki tüm Yahudilerle ilgili bir bölüm mutlaka bulunur. Ya da Ermenistan’a ait yayın organlarının mutlaka kendi davalarıyla ilgili olarak Karabağ ve Diaspora gibi bölümleri özellikle hazırlanır. Fakat Türkiye başta olmak üzere diğer Türk ülkelerinin şimdiye kadar bu konuda pek hassas olduğunu söyleyemeyiz. Kendi aramızdaki iletişimsizlik, ortak sorunlarımızın çözümünü de geciktirmekte ve diyalog ortamının oluşmamasını sağlamaktadır. Şu anki konumda ortak meselelere hassasiyet gösteren ülkeler Türkiye, Azerbaycan ve Kazakistan’dır. Türkiye’nin son birkaç yılda bu konuda faaliyet göstermesi için oluşturduğu kurumlar umarım diğer ülkeler için de örnek teşkil eder. Ortak coğrafyanın ortak kaderine sahip olan halklara ulaşmak için bölge dillerini de içeren yayınların artması, yönetim bazında bunların desteklenmesi ve fikirde birliğin sağlanması için her bireyin bu değerleri sahiplenmesi gerekir.

Geçen ay Türkistan Gazetesi beş yaşına girdi. Dolu dolu geçen bu beş yılın, önümüzdeki süreçte gerçekleşecek olan sağlam çalışmalar için köklü bir zemin ve ilham kaynağı oluşturduğuna inanıyorum.

Mehmet Fatih ÖZTARSU – Dünyaya Yeni Söz Gazetesi

http://www.dunyayayenisoz.com/Yazar/Makale/Turk-Dunyasi-Bakanligi-ve-Turkistan-Gazetesi.html