Gürcistan’daki azınlıklara neler oluyor?

Gürcistan’da geçtiğimiz yılın Ekim ayında gerçekleştirilen parlamento seçimlerinden sonra durulması beklenen azınlık olaylarıyla ilgili ilginç gelişmeler yaşanıyor. Ülkenin güney bölgesindeki farklı şehirlerde gerek Müslümanların gerekse Ermeni köylülerin karşılaştığı olaylar yakın dönemde çatışma ihtimalinin artacağı izlenimini uyandırıyor.

Hali hazırda Gürcistan ve Ermenistan arasında devam eden sınır krizi azınlıkların karşılaştığı olaylardan dolayı farklı boyutlara ulaşmış durumdadır. Bu bağlamda, Ağustos ayında Ermeni sınır güvenlik görevlileri tarafından Ermeni-Gürcü sınırında işlenen suçlara bir yenisi daha eklendi. Gürcistan’ın Marneuli şehri Burma köyü yerlisi Allahverdi Palangov Ermeni sınır görevlilerinin saldırısına uğradı. Sınırı izinsiz geçmeye çalıştığı iddia edilen Palangov’a saldıran Ermeni görevliler Palangov’un eşya ve paralarına el koydu ve izinsiz olarak sınırı geçmekten tutukladı. Palangov’un kuzeni Ayaz Palangov Ermenistan’ın konuyla ilgili herhangi bir açıklama yapmadığını ve ilgili kişinin Erivan’a götürüldüğünü aktardı. Allahverdi Palangov olayıyla ilgili tartışmalar devam ederken, Ermeni sınır görevlileri aynı köyden bir başka Azeri kökenli olan Rüstem Kerimov’a saldırdı. Kerimov’un sığırına el koyan Ermeni görevliler, Gürcü güvenlik güçlerinin devreye girmesiyle sığırı serbest bıraktı. Uzman Mamuka Areşidze sınır olaylarının büyük bir sorun olduğunu ve Ermeni tarafının bölgeyi Ermenistan’a bağlıymış gibi kullanmaya çalıştığını belirtiyor. Avrupa Birliği destekli sivil toplum örgütlerinin meseleyle ilgili raporlar oluşturduğunu söyleyen Areşidze her türlü girişime rağmen konunun çözüme kavuşturulamadığını ifade ediyor.

Sadaklı Diriliş Birliği başkanı Sabir Mehdiyev, sınır bölgesine bağlı pek çok köyün bulunduğunu ve burada önemli ölçüde Azerbaycan kökenli vatandaşın yaşadığını söyleyerek Ermeni askerlerinin bu köyleri devamlı taciz ettiğini açıklamakta. Son zamanlarda Ermenistan tacizlerinin sadece Azerbaycan kökenlilere değil, Gürcistan’a bağlı Ermeni köylerine de yapıldığını ifade eden Mehdiyev Ermeni askerlerin köy topraklarına el koyduğu yönünde bildirimler aldıklarını belirtmekte.

Gürcistan ve Ermenistan’ın sınır sorunlarının kökü 1918’de iki ülkenin yaşadığı savaş dönemine dayanıyor. Halen iki taraf arasında ihtilaflara sahne olan sınır meselesi bölgede yaşayan Azeri ve Ermeni köylülerinin korku içerisinde yaşamasına sebep oluyor. Konuyla ilgili olarak Gürcü mercilerini daha dikkatli olmaya çağıran sivil toplum örgütleri ise çalışmalarını devam ettiriyor. Azınlıkların karşılaştığı sorunlar sadece Gürcistan’ın Ermenistan sınırında devam etmiyor. Ülkede yaşayan Müslümanlar da son dönemlerde anlaşılmaz resmi yaptırımlar ve protestolarla karşılaşıyorlar. Bu olaylar silsilesinin sonuncusu ise minare krizi olarak patlak verdi. Gürcistan’ın Samtskhe-Javakheti bölgesindeki Adigeni’ye bağlı Çela köyünde yaşanan minare krizi Müslümanlar tarafından şaşkınlıkla karşılandı.

Olaylar, Müslüman ve Ortodoks nüfusa sahip olan köyde bulunan caminin 24 metrelik minaresinin resmi yetkililer tarafından zorla sökülmesiyle başladı. Malzemeleri Temmuz 2013’te Türkiye’den gelen minareyle ilgili olarak Vergi Dairesi’nin materyallerin ithalatı konusunda bilgilendirilmediği belirtildi. Duruma tepki gösteren Müslüman ahali ayaklandı ve çıkan olaylarda onlarca kişi gözaltına alındı. TIR yardımıyla iki parça halinde sökülerek köyden çıkarılan minare için Müslümanlar polis merkezinde de gösterilere devam etti.

Gürcistan’da 2012’den beri Müslümanlar ve Ortodokslar arasında çeşitli anlaşmazlıklar süregelmekte. Gürcistan’ın batısındaki Guria bölgesinin Nigvziani köyünde, Kvemo Kartli bölgesinin Tsintskaro köyünde ve Kakheti bölgesinin Samtatskaro köyünde Müslümanlara yönelik pek çok baskı yaşanmış ve camilerde ibadet etmeleri engellenmişti. Minare krizinin yaşandığı Çela köyünde ise şimdiye kadar yerli ahali arasında sorun yaşanmazken, bölgede faaliyet gösteren bir sivil toplum örgütünün daha önceden köydeki minarenin kaldırılması için miting hazırlığında olduğu öğrenildi. Yetkililerin provokasyonları önlemek için mitingi durdurduğu ifade ediliyor. Yaşanan olaylarla ilgili olarak Gürcistan Müslümanlar Birliği yetkilileri ülkede Müslüman-Ortodoks krizinin çıkarılmak istendiğini açıkladı.

Gürcistan Adalet Bakanı Tea Tsulukiani, minarenin yasadışı şekilde inşa edilmesine rağmen camiye girip zorla sökülmesinin kabul edilemez olduğunu belirtti. Medyaya yaptığı açıklamada Avrupa’daki gibi referandum yoluyla minarelere gerekli düzenlemelerin yapılabileceğini belirten Tsulukiani bu olayların fazla büyütülmemesi gerektiğini ve esas kararın halk tarafından verileceğini söyledi. Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ise İslam mabedine dokunulmasının ülkedeki Müslümanlara hakaret olduğunu belirtti. Olayın provokasyon anlamı taşıdığını belirten Saakaşvili, kendi hükümetleri döneminde bu tür olaylara izin vermediklerini açıkladı. Camiden minarenin sökülmesinin, kiliseden haçın sökülmesi gibi olduğunu ifade eden Saakaşvili’nin açıklamaları Müslümanlarca takdir edildi.

Gürcü Ortodoks Kilisesi ise olayla ilgili yaptığı açıklamada herkese sağduyu çağrısında bulunarak Müslüman-Ortodoks-ayrışmasının ülkeye büyük zarar vereceğini açıkladı. Kilise ülkenin diğer bölgelerinde Müslümanlara yönelik baskıları sona erdirmek için önemli girişimlerde bulunmaya devam ediyor.

Gürcistan’da artan milliyetçilik ve muhafazakarlık bu yıl içerisinde pek çok önemli olayın yaşanmasına sebep oldu. Çinli ve Hintliler başta olmak üzere ülkede yaşayan yabancılara milliyetçi örgütlerin ihtarda bulunması ve kilisenin uygun gördüğü ölçülerde yaşamayı tercih etmeyenlere yönelik muhafazakar kesimlerin oluşturduğu baskı öngörülemeyen ağır sonuçlar doğurabilir. Özellikle ülkenin güneyinde yaşanan olaylar kontrol edilemez hale gelebilir ve bölgede yeni çatışmalar başlayabilir. İnsan hakları ihlali konusunda başta Batılı sivil toplum örgütleri olmak üzere Türkiye ve Azerbaycan’ın da gerekli girişimlerde bulunarak tansiyonu hafifletmesi gerekmektedir.

Mehmet Fatih Öztarsu

You can leave a response, or trackback from your own site.

Leave a Reply

Powered by WordPress | Designed by: Free Web Space | Thanks to Best CD Rates, Boat Insurance and software download