Fransa Ermenistan’da Rol Kapma Çabasında

Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin Erivan’a gerçekleştirdiği resmi ziyaret hem Türkiye’nin Ermenistan’la olan ilişkilerinde yeni bir çıkmaza sebebiyet vermiş hem de Fransa’nın bölgedeki etkinliği konusunda önemli bir dönüm noktası olmuştur. Türkiye’nin mevcut durumda sürüklenmek istendiği çıkmazı anlamak için Ermenistan ve Fransa arasında son aylarda gerçekleşen iyi niyet ziyaretleri ve Fransız yatırımının Kafkasya’daki gelişimini ele almak faydalı olacaktır. “Rol kapma” girişimleri Afrika’da başlayıp, Kafkasya’da devam eden Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy’nin iki günlük Erivan ve birkaç saatlik Azerbaycan-Gürcistan ziyaretleri Minsk Grubu bünyesindeki konumuyla ilgili mesajları da içermektedir.

Nicolas Sarkozy’nin Erivan’daki 1915 ve Karabağ ile ilgili demeçleri seçim yatırımı olduğu kadar, Fransız sermayesinin Ermenistan’da güçlendirilmesini de hedeflemektedir. İkili ziyaretlerin sürekli olarak ekonomi temalı oluşu da gelinen nokta hakkında bilgi verir mahiyettedir.

İlk olarak, Fransız parlamentosundan birkaç isim geçtiğimiz Ağustos ayında, hiçbir uluslararası örgüt ve devlet tarafından tanınmayan Karabağ yönetimini ziyaret ederek yeni bir hukuki model oluşturulması için çağrıda bulunmuşlardır. Hatta bunu “Fransız-Karabağ gelenekselleşmiş parlamentolararası ziyaret” olarak yorumlamışlardır. Sarkozy’nin “Karabağ’ın Ermenistan için ne anlama geldiğini Fransızlardan başka hiç kimse anlayamaz” sözünü sarfettiği ziyaretinden iki ay öncesinde gerçekleştirilen bu buluşmada Karabağ için Kosova modelinin uygulanması gerektiği ve Karabağ’ın özgür bir karaktere sahip olduğu vurgulanmıştır. Azerbaycan tarafından tepkiyle karşılanan bu girişim, Fransız Dışişleri Bakanlığı tarafından “milletvekillerinin hür iradeleriyle gerçekleştirdiği ziyaret” olarak yorumlanmış ancak akıllardaki bu Fransız girişimi silinememiştir.

Birkaç hafta sonra Erivan’a resmi ziyarette bulunan Fransa Ulaştırma Bakanı Thierry Mariani ikili ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla çeşitli temaslarda bulunmuştur. Bakanın ziyaretinden kısa bir süre sonra medyada yer alan haberlere göre elektrik dağıtım şirketi Ermenistan Elektrik Ağı’nın yüzde yüze yakın Rus hissesinin yüzde yirmisinin Fransızlara verilmesi gündeme getirilmiştir. Ancak somut sonuçlar için Sarkozy’nin ziyareti beklenmiştir. Sadece elektrik dağıtım konusunda değil, nükleer santralin yeniden yapımı ve bakımı için de Fransa’nın istekleri malumdur.

Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmadan sonra Fransa’yı ziyaret eden Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan Fransa’nın Ermenistan’daki en büyük ikinci yatırımcı ülke olmasından dolayı duydukları gururu dile getirmiştir. Temmuz ayından bu yana ülkedeki Fransız yatırımının 750 milyon dolara ulaştığını belirten Sarkisyan, Ermenistan’da faaliyet gösteren Orange, Alcatel, Pernod Ricard ve şarap fabrikası gibi yatırımların takdire şayan olduğunu vurgulamıştır. Aynı zamanda Fransa’da temaslarda bulunan Erivan Belediye Başkanı Karen Karapetyan da, Fransa’nın soykırım meselesinde gösterdiği iyi niyetten ötürü Fransızlara minnet borçlu olduklarını söylemiştir.

İkili temasların yoğunlaştığı bu zaman diliminde Erivan’daki Fransız Büyükelçiliği ve Ermenistan Dışişleri Bakanlığı tarafından oluşturulan Ermeni-Fransız İş Kulübü de Fransız yatırımcıların Ermenistan’daki faaliyetlerinde yönlendirici olma misyonunu üstlenmiştir. Ülkedeki önemli yatırımlardan olan Kuzey-Güney Otoban Projesi’nde de Fransız yatırımcıların girişimleri önemli rol oynamaktadır.

Sarkozy’nin ziyareti görüldüğü üzere uzun bir süredir devam eden hazırlıkların son kısmını teşkil etmiş, hem Ermenistan hem de Fransa için getirisi olacak pek çok konunun ele alındığı, Sarkisyan’ın tabiriyle “dönüm noktası” olmuştur.

RUSYA’NIN GÖZARDI EDİLDİĞİ GİRİŞİMLER

Charles Aznavour ve Patrick Deveciyan gibi isimlerle Erivan temaslarını tamamlayan Sarkozy, Karabağ konusunu Fransız-Alman çatışmasına benzeterek iki ülkenin Avrupa tecrübesinden yararlanarak ilerleme sağlayabileceğini belirtmiştir. Erivan’daki Fransız meydanına dikilen Jules Bastien Lepage heykelinin açılış konuşmasında da “soykırım” kelimesinin Ermenicesi’ni telaffuz eden Sarkozy karşılıklı jestleri başlatan ilk adımını atmıştır. Serj Sarkisyan Fransa’nın dostluk girişimlerine karşılık olarak, birçok Fransız bakan ve bürokratına Aziz Maştots ve Onur madalyalarını takdim etmiştir. Fransa tarafı ise Sarkisyan’ı “Légion d’honneur Büyük Haçı” ve Dışişleri Bakanı Eduard Nalbandyan’ı “Légion d’honneur Grand Officier” nişanıyla taltif etmiştir.

Elbette atılan bu adımlar bölgedeki birçok dengeyi gözetmeyi gerektiren türdendir. Ancak Fransa’nın Türkiye’yi bölgeden saymadığı açık olmakla birlikte, Rusya’ya yönelik yaklaşımının da ikircikli olduğu göze çarpmaktadır. Çünkü Ermenistan ekonomisinde ağır basan Rusya faktörünü göz ardı edecek girişimlerle birlikte, Karabağ konusunda liderlik rolüne bürünme girişimleri doğrudan Rusya’yı muhatap alan konulardır. Sarkozy Gürcistan yönetimine her ne kadar Rusya ile iyi geçinmesini önererek bu ikircikli gidişatı örtmeye çalışsa da, Türkiye’nin diplomatik başarı sağlayacağı Ermenistan konusunda atacağı adımlar Rusya’nın da, ABD’nin de destekleyeceği türdendir. Unutulmamalıdır ki, Batı’nın da eleştirmeye başladığı sıfır sorun politikasının göstereceği en büyük başarı Ermenistan konusunda olacak ve bölgede Türkiye kendi konumunu sağlamlaştıracaktır. Bundan sonra ise Ermenistan’da hangi yönetim iktidara gelirse gelsin, Batı ile işbirliği konusunda Fransa’dan ziyade, Türkiye’yi muhatap alan politikalar üretecektir.

Mehmet Fatih ÖZTARSU

You can leave a response, or trackback from your own site.

Leave a Reply

Powered by WordPress | Designed by: Free Web Space | Thanks to Best CD Rates, Boat Insurance and software download